De blog of het blog?

Even terzijde dat ik het woord blog een beetje vies vind klinken maar het bij gebrek aan een kernachtig alternatief toch maar gebruik, zou ik het vandaag willen hebben over het bijbehorende lidwoord. Wat vindt u? Is het het blog of de blog?

Ik zeg zelf het blog. Maar waarom ik daar de voorkeur aan geef zou ik niet direct weten; mogelijk zit er een redenatie achter à la ‘blog komt van weblog, log komt van logboek, boek is een het-woord, dus blog ook’. Maar je komt minstens zo vaak de blog tegen, en ook dat is prima te onderbouwen: (we)blog is een Engels leenwoord, en die krijgen meestal het lidwoord de. Het lijkt erop dat beide opties even goed zijn; Onze Taal vindt dat ook.

Sommige woorden kun je nu eenmaal op meerdere manieren zeggen. Zie bijvoorbeeld ook auwto / oto, puzzel / puzel, het matras / de matras. Het is bij dit soort dingen een grappig verschijnsel dat aanhangers van de ene optie zich altijd enorm fel tegen de andere optie keren: ‘Het is tractor! Trekker is LELIJK en FOUT en de mensen die dat zeggen al HELEMAAL!’. Maar over het algemeen is er voor beide opties evenveel (of liever: even weinig) te zeggen. De beweegreden is meestal dezelfde als die voor het lidmaatschap van een bepaalde voetbalclub / politieke partij / geloofsgemeenschap: ‘X is goed omdat ik X doe, en ik doe X omdat ik dat altijd al doe, en dus is X goed, en Y niet.’

Kortom: mensen die de blog zeggen zijn stom. Ook al zijn ze in de overgrote meerderheid. Mensen die deze blog zeggen in plaats van dit blog zijn daarentegen juist stom omdat ze tot de minderheid behoren.

Slechte onomatopeeën: vuvuzela

U kunt er bijna niet omheen kunnen, dezer dagen: de Zuidafrikaanse plastic voetbaltoeter die vuvuzela heet. Ik zal hier verder niet uitweiden over de antropologisch fascinerende gedragingen die een verschijnsel als “WK” in de homo sapiens losmaken, maar me beperken tot de fonetische eigenaardigheden van die naam vuvuzela.

De oorsprong van het woord wordt, aldus Wikipedia, bedisputeerd, maar het komt mogelijk uit het Zulu:

It may originate from the Zulu for “making noise,” from the “vuvu” sound it makes

Als dit correct is, dan solliciteert het woord vuvuzela naar de àllermisluktste onomatopee van de afgelopen twintig jaar. Een vuvuzela, dames en heren, doet niet “vuvu”. Een vuvuzela doet POEWÁÁAAAAAAHRP!!@!!#!

Hoe krijg je het voor elkaar een ding dat zo’n godskabaal maakt een naam te geven die aan het zachtaardig zoemen van een hommel doet denken? Een vuvuzela, had u mij dit drie maanden geleden gevraagd, is een lieflijk strijkinstrument met snaren gemaakt van watten, die voor het bespelen eerst in honing worden gedrenkt. Niet een bazuin van het type waar ze vroeger stadsmuren mee omver bliezen.

Soort van update 16-6-2010: Dit stukje schreef ik voordat de wedstrijden waren begonnen en ik vuvuzela’s alleen nog maar solo had aangehoord. Het blijkt dat als je er een paar honderd bij elkaar zet het geluid ineens best wel iets van een hommel heeft. Of liever, een hele grote zwerm onaangenaam gemuteerde killer bumble bees.

Vlinder

Ababang, abaga, abè, abèbe, abey, afafranto, akipepeo, alibangbang, aliñuahi, angiak, awadapepe, babaiana, babochka, balanbaalis, bangikoi, barutha, bataplai, bayboum, bébe, bembe, bidilallah, bilach’a, bilatishu, bili bala, billambilloot, bilyululijga, bimbilo, birabira, birrabirro, bofertoto, borboleta, bude littafi, bulubulu, buom buom, butterfly, buttorfleoge, buwa, caqelngataq, chetakoka chiluka, chitta, chocho, choo, chou chou, chuani, chuturast, dealan-dé, dearbadan-de, dhad’hama, dimago, drugelis, dyekpakpa, eporiporit, falter, farasha, farfalla, farfett, fartattu, fefe, fefe-fefe, feileacan, fertito, fidrildi, fifoldara, fjäril, flaterl, flutura, fluturi, follican, gloyn byw, gorgoleta, hacokpalpa, hevavahkema, ho diep, ho’o neno, hu die, hu-tieh, ibhabhathane, ici-pempele, ikinyugunyugu, inkongolo, iveveshane, iyenye, k’aalogii, kaba-kaba, kakupo, kalidungudungul, kalpakalpay, kamama, kaperka, kau-bebe, kelebek, kelebek, kelivangbang, kifurute, kihuruta, kimbalut’ya, kimimi, kimimila, kipouzala, kokaa, kübelek, kulibangbang, kungu-urumu, kupu, kupukupu, kutuu, kwarikwaringa, labalaba, lapia, lemtutu, lepetka, lepke, pillango, leptir, liblikas, lilldeh, limpempele, lumbebeba, lupe lupe, luvivane, maingkabula, mantech, mariavolavola, mariposa, marlimarlirni, masivie, matylok, meng kabeua, meng peeseua, metelyk, metulj, miimiiges, motyl, mpornboli, mukaw, nabi, nahby, nam, nipwisipwis, npau npaim, oguyo, olookolombooka, onanga, osampurumpuri, pakho, palapala, palmandook, paloma, palometa, palomica, papalló, papalotl, papilio, papilio, papillon, pardirr, paroparo, parpar, paru-paro, parvanè, parvaneh, patangeo, patangiyu, pattampoochi, pempem, pepe, pepeké, pepela, pepen, pepeo, peperooda, peperootka, peplim, perhonen, petalou’da, peteliske, phapharati, phoolpaharu, phulpakhru, pi sugnya, pilimpiko, pillangok, pilpintu, pinpilinpauxa, pinpirin, pirpintu, pkolinouhoin, pojoaque, poompatta, prajapathi, prajapati, projapoti, psyche, pucharlar, pulelehua, pürpüruk, putali, rama rama, samanalaya, Schmetterling, sepirek, serurubele, serurubele, serurubele, shavishavi, showparak, sikapempenya, sitakoka chiluka, skoenlapper, skurvefugl, sommerflue, sommerfugl, sororomele, taparacu, taqalukisaq, taurins, tauriøð, teeter, teeterneeg, teeternig, tèfètuth, titer, titili, titli, tsangwelht’ah, tsenblale, tsimblalee’a, tsoapu, tximeleta, ukulukula, urubamba, uvemvane, vannattuppucci, vlinder, volvoreta, vrievran, woo deep, xatimniim, ya-a, yenjè, zanimo, zomerfeygel.

Lees nou voor de grap eens een stukje van deze lijst hardop voor. Heeft u ooit zo’n grote verzameling van woorden meegemaakt die vrijwel allemaal lief klinken? Dat komt omdat ze allemaal ‘vlinder‘ betekenen.

Het lieve zit hem in het feit dat bijna alle woorden in de lijst voldoen aan de karakteristieken van peutertaal: de meest eenvoudige klankstructuren, geordend volgens de meest basale klinker-/medeklinkerpatronen, en bovenal: herhaling. De wijze waarop vlinders zich voortbewegen is de meeste volkeren duidelijk niet ontgaan, gezien de talloze imitaties van vrolijk fladderende vleugels die we aantreffen. Loop de lijst langs en u valt van de ene reduplicatie in de andere. (Mede)klinkers die worden herhaald (fidrildi, poompatta, ukulukula, gorgoleta, papillon), lettergrepen (pepela, ibhabhanathe, lumbebeba, nipwisipwis, kwarikwaringa), of zelfs hele woorden (kaba-kaba, rama rama, birabira, bulubulu, labalaba). Is het niet onuitsprekelijk aandoenlijk dat een dier zo’n universele aanspraak op onze kinderverwondering doet?

Andere volkeren kiezen niet voor imitatieve namen, maar voor beschrijvende. Er is een soort mythe dat vlinders een voorkeur voor, dan wel het uiterlijk van zuivelproducten zouden hebben, hetgeen butterfly en Schmetter(= zure room)ling verklaart. Vlinder is volgens het EWN ofwel imitatief in dezelfde hoek als fladderen, ofwel gaat terug op flinter, doelende op de tere vleugeltjes. Dat vlinders niks met winter hebben komt terug in het Deense sommerfugl en het wondermooie Jiddische zomerfeygel. Bij zo’n woord wil je toch ogenblikkelijk sopraansax leren spelen?


Instant update: Behalve lief zijn sommige vlinders ook nog eens kickass retecool: moet u eens gaan kijken hoe de vleugels van de Morpho aan hun felblauwe kleur komen.

Planten (PG-13)

Nu ik een tuin heb begint het op te vallen hoe weinig ik eigenlijk van planten weet. Ik bedoel, ik begrijp dat ze graag zonlicht en water hebben en dat ze soms euphorbia heten en dan weer oleander, maar mijn kennis kan op zijn zachtst gezegd fragmentarisch worden genoemd. Hoe onderscheid je kruid van onkruid? Waarom gaat een plant dood als je hem in oktober verpot? Waarom gaat mijn kat dood als hij van mijn euphorbia eet? Vragen, vragen.

Gelukkig is er het internet, waar men het geweldige Plants Are The Strangest People kan vinden. Het enige plantenblog ter wereld met een Parental Guidance-label. En met een handige Houseplant Toxicity Index. Zo blijkt dat euphorbia’s Dangerous zijn, en oleanders Crazy Super Dangerous. Planten zijn leuk!

Wie wilt er thee?

Oja, voor ik het vergeet: deze is al jaren in opkomst, maar ik heb er tot dusver nog niemand over horen schuimbekken: het gebruik van wilt voor de derde persoon: iemand die dit wilt, wie wilt er, etc. Volkomen logische woordvorming, volgens het regeltje ‘derde persoon = stam + t’. Alleen vormt willen (en andere modale werkwoorden zoals mogen, zullen en kunnen) daar nou net toevallig een uitzondering op. Vooralsnog tenminste.

Update 2012: Lees deel 2 van deze observatie hier.

Bak bak bak bak.

Ik struikel regelmatig over mijn oude doos. Kijk, wat er ditmaal uit kwam gerold: een meesterwerk uit 1997.

bak bak bak
(Klik voor compleet plaatje)

bak bak bak bak bak bak bok bok tok bok bak. bak bak tok tok bok tok bok bak pok. pok pok tok pok bakkabak bak rak rakrakrak rak bak pok. pok pok pok tok tak schok poer poer bak bakkabokbak bok. schoer pok, schoer schoer schoer schoer schoer schoer tapok tabakbakbokbakboptokboftadak­raktok. patak tatak bak bok schoer tok bak batok. lep lep lep tak. tak lep tak batok batok bak bak bak gak schok poer poer. tok tok tok tok tok tok tok tok tok tok lep baf tuk baf schop pok pok popokbaf bakkabakbaf. babaktak kut bakschaf. schaf schaf schaf schaf schaf bak. babak, tuk tuk fak bak fak bak fak bak fadaktakbop. bop tuk bop tuk bop tuk baf, baf tuk bak lep lep lep schaf baf. bak kabak tak badop pop knot kot pok pok bak kabat bat bat bat bak baf bop. knot knot knot knot knok pok bonk pok badafschaf. schoer schoer schoer bonk bonk, pof pof pof pot pok tok bam. mot bok mot bok mot bok schop kut paf tapaf gaf gaf tapaf baktapaf. schot goer goer goer gaf gaf gabank bank bak boktok. tok bak bak tok bak bank knak kaknakkaknak, gabank bank bank schoer bank schaf schaf tok bak bak bak bak bak bak. badak pok pok pok pok pof pok poer poer poer patakbap bap bap fap schoer fap fap fap fagap bonk bot bot bot kot bot bonk schaf tak. lep lep lep leptabof bonk leptok tok tok lep lep lep leppeleplepbonk. knak knak knak knoer knoer knoer gaf gaf gaf badop. dop dop dadop, bonk schoer dofdofdof bak bak batak tak rak rak rakbatbaf tatatabaf bap bap bapop bop bap bop bap badop pot pof pof tok. knot knoer knototbok tok top tabakbakgap. gap gap gaf gaf gaf gaf tagaf badadonk bok. bok bok bok bok bok bok bak kabat kabat kabat kabot kabot bot bok bok bof bonk taf. fataf schaf fak tak schaf schaf schofbok, tobok. schoer schoer schoer gok gok tonk, katonk bonk baf taf fadap tappatap tap tap schaf kop. onk onk onk schoer onk onk ak ak abak bak schaf kut paktok pak tak rak rak rak. poer poer poer ak ak onk bak bak bak taktaktakbokpof tok. duk, duk duk duk duk duk paduk onk puk puk tuk tuk bukbukbuk guk schot schot pot pot pot poet poet boeftoptabap. bot bot bot bak schop schok tok mok mok oemp oemp oemp schaf daf daf patakkatakbadok pok poer pok poer poetoek. oemp oemp oemp oemp baf bak oemp, muk muk muk buk buk budukbaktakbaf, mok mok mok bok mok oemp. boek boek badoek poek poek poek toek toek tok katok katoek poek uk. uk uk uk ut ut put gaf gaf schot ponk. mot mot mot puk mot mot gaf gaf abag abag abok bonk babokot pot pof pop. pof pof pot pof bak oemp schoer, schoerschoer ump pat bak bak baf bok bok bok bok boenk boenk bonk bak. bak bak bak taf gaf gaf gaf knok knok kot kodot pok schot poer patok kok koer koer paf gak pak pak patak mot bak.

Update juli 2015: U wilt audio? U krijgt audio. Met dank aan uair01!