Waarnemingen
Categorie: Be- en verwonderingen
Taaldrab 50: Merovingisch
Je knijpt toch je handen ineen dat Grote Karel indertijd zijn fijne minuskel erdoor heeft gedrukt zeg. Moet je nou toch kijken hoe mensen voor die tijd schreven. Aanschouw de cardiografische kwaliteiten van het Merovingische schrift:
Dank aan achterachter(etc.)nicht Eliza die me op een tochtje schriftgeschiedenis stuurde met de vraag ‘hoe zou ons schrift eruit hebben gezien als we niet op zeker moment hadden teruggegrepen op de Romeinen?’ Nou, met een beetje pech dus zo. Laten we Karel even hartelijk dankbaar wezen, en ook vooral zijn hoftypograaf Alcuinus van Oud York. (New York was toen nog niet ontdekt, zodoende.)
Stiekem heb ik trouwens dikke fascinaties voor hoe sommige talen & schriften op het randje van asemie balanceren (zie: Grasschrift) en er voor ingewijden toch in slagen betekenisdragend te blijven (zie: Deens). En in sommige Merovingische kloosters hadden ze duidelijk minder last van aardbevingen dan elders, gezien dat ze bijvoorbeeld in Luxeuil naar verhouding een soortement van leesbaar schreven:
Waar dan dus weer iemand, jazeker, een verdraaide fraai font van heeft ontworpen. Ligatuurt u lekker mee?
Kan trouwens iemand die fantastisch rijkvoorziene maar schroomstuitelijk verouderd-geïnterfacede Medieval Writing-website naar de jaren twintig tillen?
Oh, en doe dan anders ook effe het idem uitgedaagde Comprehensive Aramaic Lexicon als u toch bezig bent. En alle andere kwaliteitsbronnen uit het vorige vicennium die ieder moment in het webvacuüm kunnen verdwijnen omdat iemand verzuimt de huur te betalen c.q. de migraineverwekkende vormgeving niet langer trekt. The Universe of Bagpipes ging hen al voor, zag ik, en dat is (geen grap) een verlies. Het internet is een wankele blokkentoren.
Emba P.
Ik checkte gisteravond even snel de wedstrijd Marokko-Frankrijk (puur om te kijken of ik het WK nog wel voldoende aan het boycotten was, u begrijpt) en lag in een kriek om hoe de commenteerder consistent ‘Mbappé’ uitsprak: Em-ba-péé:
Dus, ik meteen vol in de steigers van “Dat is niet hoe je geprenasaliseerde consonanten uitspreekt vriend. Kijk, dat Qongqothwane nou even oefenen is, daar kan ik inkomen. Maar dit is gewoon letterlijk dezelfde klankcombinatie als in sambal alleen dan toevallig aan het begin van een woord. Mmmmbappé. Kom op hee, doe een moeite.”
Maar, wat schertst mijn verbazing weer eens tegen de klippen op? Sommige Fransen doen het blijkbaar zelf ook:
Ja, hoor eens, op zo’n manier is het toch voor niemand meer leuk. Ik boycot weer lekker verder, zijn ze nou helemaal van lotje betoeterd.
Dingen waarvan je tegenwoordig niet meer helemaal zeker weet of het nu megatoevallig is of een algoritme
Onderstaande gebeurtenissen voltrekken zich daarnet binnen ca. een halfuur:
- Ik krijg een Youtuubje aanbevolen van een click song van Miriam Makeba op een concert in 1963.
- Ik kijk een filmpje van André van Duin (waarschijnlijk in mijn algoritme verzeild omdat ik onlangs iets van Laurel & Hardy keek). Knétterflauw, maar stiekem toch grappig. En jeugdsentiment.
- Ik haal de Wikipediapagina van André van Duin er eens bij (benieuwd of hij zich inderdaad zo door Stan Laurel heeft laten inspireren als sommige van zijn mimieken doen vermoeden. Spoiler: de Wikipagina zegt er niets over, maar het lijkt me zonneklaar. Dit echter terzijde.)
- Ik lees daar dat The Lion Sleeps Tonight (waar Van Duin deze lolcover van heeft gemaakt) teruggaat op een Zulu-lied genaamd Mbube.
- Ik zoek dat lied eens op op Youtube.
- De tweede hit die ik krijg is Miriam Makeba die het lied zingt op hetzelfde concert in 1963 als onder punt 1.
Wat? Nee maar even serieus. Wát?
Turing Tumble
Dit speeltje heb ik al een aantal jaar op het oog: Turing Tumble, een soortement knikkerbaan waarmee je op analoge wijze kunt simuleren hoe een computer werkt, van supersimpel tot knettercomplex. Vet leuk voor kinderen en veertigplussers met een wollige coronakop.
Omdat ik geen kroost heb om als excuus te gebruiken en het prijsplaatje mij ook ietsje te kittig is (al is het het zonder meer waard) heb ik het spel nooit aangeschaft, maar dat hoeft ook niet, ontdek ik nu. Iemand heeft er een online versie van gebouwd!
Ha, leuk, eens even mee aan de experimenteer. Het internet staat vol met gebruiksaanwijzingen, handleidingen, recensies en voorbeelden en puzzels, dus daar kan de lol zich uit en te na mee op.
22–29 sept: Drabkikker exposeert in Rotterdam
Update 26 sept: En we hebben beeld! Foto’s door Olivier Scheffer.
~~~
Update 25 sept: Briljante tekening in Monsieur Hulot-stijl door Vader Senior:
~~~
Update 23 sept: en wij hangen!
De opening was gisteravond in een bruisende Witte de Withstraat en retegezellig. Mijn kast vol Lineair D-haksels en -plaksels trok leuk bekijks en leverde allerlei toffe reacties op; er sloegen zelfs wat mensen aan het puzzelen. Voor wie daar dieper in wil duiken: alle informatie over het Lineair D vindt u hier.
Meer beeld zal binnenkort op de Aanschouw-site verschijnen (hier vast ook). Voor nu heel veel dank aan Annegret en Jaap en Olivier en Berndnaut en alle aanwezigen voor hun uitnodiging en hulp en enthousiasme!
~~~
Leuk nieuws! Ik ben onlangs uitgenodigd om iets van mijn maaksels te exposeren in De Aanschouw. Dat is de galerievitrine van Café de Schouw in Rotterdam, waarin al dik 21 jaar iedere week het werk van een andere creatieveling wordt getoond.
Onder weekgetal #1094 zal uw zeergevleide Drab van 22 t/m 29 september aanschouwelijk zijn. Ik ben nog druk aan het peinzen waarmee precies exact, maar iets in de schriftsystemenhoek lijkt een aannemelijke aanname.
De opening is op donderdagavond 22 september om 21:00 u in Café de Schouw, Witte de Withstraat 80 Rotterdam en zal worden begeleid door een inleidend vraaggesprek met gastcurator Annegret Kellner, over wat ik in vredesnaam beoog met mijn werk en dat ik daar dan hele wijze antwoorden op geef waar u dan heel erg over moet nadenken. Met bier.
Mijn eerste openbare optreden als Drabkikker. Zin in. Weest allen daarbij en roert den schalmei!
Taaldrab 49: Singalees
U houdt van krullerige Zuidoostaziatische schriftsystemen, maar u vindt Tamil en Malayalam en Kannada en Balinees bij lange na niet krullerig genoeg? Nou, dat hadden de Singalezen nou ook.
Er zou toch echt eens een term moeten komen voor “als iemand hier bij wijze van fictie mee aan zou komen zetten zouden mensen het onrealistisch vinden”. Kijk al die fantastische barokke pliepjes en fnupjes dan, daar kom je toch in je stoutste dromen niet op.
Nee, het geval wil namelijk dat ik namelijk daadwerkelijk momenteel aan een fictief schriftsysteem aan het sleutelen ben dat toevallig namelijk een klein beetje op Singalees blijkt te lijken (zo kwam ik erop om deze post te posten), maar dan bij lange na zo krullerig (en mooi) niet. Moet nog even een paar millenniumpjes doorevolueren denk ik.
(Scusi. In het Engels schrijf je het met een h, maar in het Nederlands met een g. Gedoe met die exoniemen ook altijd.)
Luchtspiegeling
Mijn geboorteland van een afstandje doorheen een verrekijker.
Dat het eiland boven de horizon lijkt te zweven komt niet door een stuk hemelkleurig water dat daar toevallig drijft (want dat komt ook voor: zie onderaan deze post), maar door een warm dekentje lucht boven het zeeoppervlak dat zorgt voor een mooi exemplaar van een subtiele luchtspiegeling. Meerbepaald een “neerwaartse luchtspiegeling” (inferior mirage), omdat het spiegelbeeld zich onder het echte ding bevindt:
Andersom kan namelijk ook, als er een warmere luchtlaag boven een koudere ligt en de weerspiegelingen juist boven het origineel komen te hangen. Dan heet het – je verwacht het niet – een “opwaartse luchtspiegeling” (superior mirage):
Ik moet altijd weer even enorm hersenkraken wanneer je ook alweer welk type spiegeling krijgt, waarbij ik dan traag & fronsend de volgende denkstappen doorloop:
- Als lichtstralen van een spulletje met een lagere dichtheid naar een goedje met een hogere dichtheid stralen (bijvoorbeeld van lucht naar glas), buigen ze af in de richting van het mediumpje met de hogere dichtheid;
- Warme lucht is lichter dan koude lucht (want stijgt immers op; zie luchtballon), waaraan je kunt onthouden dat warme lucht een lagere dichtheid heeft en koude lucht een hogere;
- Dus als er een koudere luchtlaag bovenop een warmere ligt, buigen de lichtstralen naar de laag met de hogere dichtheid, oftewel de koude, dus omhoog;
- Omdat ons oog niet weet welke kronkels lichtstralen hebben afgelegd voordat ze het oog bereiken en uitgaat van een rechte lijn, lijken opwaarts afgebogen stralen van beneden het originele beeld afkomstig te zijn, ergo een spiegelbeeld onder het echte ding te vormen.
- En vice versa.
Pfoei. En dan schijn je nog ingewikkeldere takken natuurkunde te hebben. Maar je kunt natuurlijk ook gewoon meteen doorstoten naar de vuistregel: de reflectie bevindt zich aan de kant van de warmere luchtlaag.
En dan zijn er ook nog allerhande complexe combinaties van op- en neerwaartse luchtspiegelingen mogelijk, wanneer er meerdere warmere/koudere laagjes lucht bovenop elkaar gepannenkoekt liggen c.q. in elkaar overvloeien. De extremere gevallen daarvan, waarbij vaak bizarre vervormingen en soms ook nog bewegingen optreden, noem je fata morgana. Met muziek van Ruud Bos.
Overigens is dit:
dan weer geen luchtspiegeling, hoe hard de virals het ook roepen, maar een gevalletje “stuk zee aan de einder met globaal dezelfde tint als de hemel waardoor je het niet ziet en denkt dat de horizon begint bij het donkerdere stuk zee eronder“. Een dode weggevert dat hier niet wordt geluchtspiegeld is het gebrek aan, wel, spiegeling: het schip hangt niet ondersteboven.
Atoptics gone for good aaaand it’s back
Update: Now breaks my wooden shoe. http://www.atoptics.co.uk is back online. Our prayers have been heard (and Les Cowley is now a redditor)! Blimey, this is good news, honestly. Thank you, Les!
◡
—‹⊙›—
I’m doing this one in English because it’s important, at least for those interested in atmospheric optics: halos, sundogs, rainbows, iridescent clouds, glories, light pillars and every other wondrous thing to look for when light meets the sky (or ground. Or water. Or soap bubbles. Or butterfly wings).
Several weeks ago, it was noticed that the number 1 authoritative online resource on the topic for the past 24 years, http://www.atoptics.co.uk, was suddenly down. My hope was that this was temporary and due to the founder, the magnificent Les Cowley, having decided to do some updating, cleaning or otherwise twenty-first-centurifying the site.
But alas, it now turns out that he has consciously decided to take the website down for good. Read about it here at the atoptics subreddit (which Blinde Schildpad and I co-founded back in 2012, although neither of us have been active members for a long time). The site has even been excluded from archive.org, meaning that Atoptics is simply gone forever.
Apparently Les is disinclined to elaborate on the reasons for his decision (though this comment probably gets the gist of it), which he has all the right in the world to be, but in total earnest: this is a serious loss for the entire community of optics enthusiasts. The website was an unsurpassed treasure trove on the topic, teeming with photos, information, applets, research, diagrams and whatnot on the ins and outs of every optical phenomenon imaginable and the physics underlying them. Aw! Bummer. This was the site that got me looking at the sky!
Bummer indeed. Now where should we enthusiasts go, or send the uninitiated? Of course, heaps of decent information on atmospheric optics can be found scattered elsewhere across the web and in these things called “books” (See the list at the bottom of this post) and the subreddit gang are discussing setting up an alternative so who knows what’ll grow out of the ashes, but it will be hard to come even close to a place that presented everything so thoroughly, attractively and comprehensively in one spot as Atoptics did.
So, yeah. Thank you, Les (honestly), for the beautiful things you have given us, and may the Brocken Spectre haunt you (just a little) for taking them away from us again. Let a new generation arise and carry forth the legacy!
Alternatives
Some online alternatives of varying decency include:
- The Atoptics subreddit (unaffiliated with Les Cowley, we just nicked the name)
- Atmospheric Phenomena (ditto, probably)
- Glows Bows and Haloes
- Sky Warden (Taivaanvahti)
- Halo Phenomena
- Submoon
- Pixheaven
- Paraselene
- (In German) Arbeitskreis Meteore
- (In Dutch) Meteo-Julianadorp
- [sigh] Wikipedia
These are some pretty good books on the topic:
- Marcel Minnaert – Light and Color in the Outdoors (translation of De Natuurkunde van ’t Vrije Veld, part 1). Old, but still good.
- David K. Lynch & William Livingston – Color and Light in Nature
- (In Finnish) Marko Riikonen – Halot. Haven’t read it (which might have something to do with it being in Finnish) but it’s in Finnish so it’s bound to be good.
- (In Dutch) Janneke Schenk – Over de Regenboog. This one deserves more attention and an English translation, as it’s basically the essentials of atoptics.co.uk in book format.
Kijkparade
Bloginspiratiegebrek. Filmpjesgeschiedenis altijd goed als vuller. Plezier ermee.
Drabkikker 