Voort-hersenwaaiend op het concept “schrift met vormen die zo min mogelijk van elkaar verschillen” hier alvast een soortement vergelijkbaar idee waar ik al eens vaker mee heb gespeeld (en waar ik vast de eerste c.q. enige niet mee ben): hoe drastisch kun je lettervormen versimpelen tot ze nog nét hun ontcijferbaarheid behouden?
Vrij drastisch, blijkt. Bekijk bijvoorbeeld onderstaande klodders en zie hoe ver u komt. Tip: afstand nemen en door oogharen kijken helpt.
Geinig hoe dat best goed gaat, nietwaar? (Zo niet, tjek de oplossing en daarna kunt u het gegarandeerd niet meer ont-zien.) Ons oog is een meester-pareidoleet, met dank aan alle voorouders die een struik aanzagen voor een sabeltandtijger in plaats van andersom.
Wat hier natuurlijk een vette vinger in de pap heeft zijn dingen als woordbeeld en vooropkennis van de taal, waardoor onduidelijkheden uit de context kunnen worden geraden, zodat hier wel ietsmoet staan en niet lolo:
Had ik in plaats van iets Nederlands een tekst in, zeg, het Kwakwaka’wakw geklodderd, dan was uw vlieger beduidend belabberder opgegaan (even gevoeglijk aannemende dat u geen Kwakwaka’wakwspreker bent).
Leuk experiment. En meteen een nieuw schrift erbij (al is “Palatino Linotype helemaal de moeder blurren en daar een contrastlaag overheen knatsen” misschien niet de origineelste verdienste), dat ik dan maar Klodder zal noemen.
Waar je dan weer dit soort effecten op kunt loslaten:
“Anders haal ik Drabkikker nooit in” zegt-ie. Mag ik éven opwerpen dat dit geldt als een inhaling van minstens tien van mijn talen c.q. schriften? Wauw, kijk dit dan gaaf in elkaar zitten! Aanschouw het nieuwe schrift Itovan Victor Voermans.
Een haiku in Ito
Inclusief online zelfschrijfgenerator waarvan ik niet eens zou beginnen te weten hoe je zoiets in de verste verte maakt!
Nog maar een krappe voortnacht en de jaren 20 breken aan! Ik kijk nu al uit naar de zeppelins, flappers, zeep met radium en een louterende beurskrach links of rechts. Ter afsluiting van het decennium een fijne Drabgreep voor u uit mijn tegenkoomsels van de afgelopen tijd.
Lieven Scheire (zo heten Vlamingen zonder dat er iemand raar van opkijkt) zingt Stabat Mater:
Baba is You, een jottem hersenkraakspel waarin je de regels moet veranderen om te winnen:
Vorige maand schreef ik over mijn letterhakbelevenissen op de workshops van Henk Welling. Ik hintte daar al even richting het leuke muizenstaartje dat nog aan het verhaal hing, want dat ging namelijk om het volgende.
Toevallig was ik precies jarig op dag twee van de cursus in Ulft, en had ik Henk een voorbeeldje laten zien van het soort letters dat ik maak, in casu het onderhavige Aprilschrift waarvan ik immers dankzij hem mijn drabhoofdig latenrondslingeren aantekeningenblok weer veilig terug in bezit had. Komt hij even later aanzetten met een vers geslepen reep marmer, met de voorbeeldtekst (zeer interessant, had ik geschreven) er alvast op gecalqueerd voor me om mee aan de hak te slaan. “Hier, verjaardagskado”. Sjee, wat tof!
Ik daar dus al danig van onder de vleienis, vraagt Henk me op dag drie: Zeg, zou ik die tekst zelf misschien ook mogen gebruiken? Lijkt me leuk om hier in de werkplaats te hangen en dat mensen zich dan afvragen wat er staat, en dat dat dan ‘zeer interessant’ is.
Sjééee de pee. Mag het een veeder inden daertoe streckenden orificye minder wezen? Alsof, noem eens wat, Maurits Escher terloops tegen je laat vallen “Zeg, ik vind die rombische dodecaëder van jou wel leuk, mag ik die gebruiken?” Wauw.
En zopas krijg ik bericht van Henk, dat zijn versie van het haksel af is. Kijk dan hoe allememachies mooi, dat is toch om rillingen van te krijgen?* (Facebookpost op Henks Facebook hier.)
* Ik probeer superlatieven te gebruiken die me niet als een idolate kwijlebabbel laten klinken, maar het lukt niet zo goed. Nou, pech. Moeten mensen maar niet van die mooie dingen maken.
Wauw. Ik kan eigenlijk alleen maar een beetje diepgevleid c.q. -geroerd hoofdschudden waar ik het aan verdiend heb. En ik ben tot mijn schaamte nog niet eens begonnen aan de verjaardagsversie (want die T is nog niet af en ik moet soms dingen als werk). Wel, als dit geen incentief is om de hakfakkel brandende te houden!
Ma is de Japanse aanduiding voor ‘negatieve ruimte’ (waar hunnie in d’rlui kunst immers rijkelijk van wanten mee weten) en dat is dan ook het principe achter dit nieuwe schriftsysteemideetje dat ik zoëven had: een schrift waarbij de ruimte tussen de letters de betekenis uitmaakt in plaats van de letters zelf.
Neem bijvoorbeeld dit proefalfabet:
De blauwe vlakken zijn de ma’s, de negatieve ruimtes die tussen de uiteindelijke letters moeten komen. Dus als je dan Drabkikker wilt schrijven neem je eerst de bijbehorende ma’s uit het alfabet:
Vervolgens bouw je lettervormen die er zodanig uitzien dat ze aangrenzenderwijs de desbetreffende negatieve ruimtes veroorzaken:
En ten slotte laat je het blauw weg. Beetje sympathiek afspatiëren, en hopla:
Merk op hoe dezelfde letter (r, k) er op verschillende posities in een woord totaal verschillend uit kan lijken te komen zien, omdat het oog van nature denkt dat het naar de zwarte lijnen moet kijken in plaats van naar de ruimtes daartussen.
Leuk concept wel, niet? Er kan nog uitgebreid gepoetst worden aan slimmere vlakverdelingen en elegantere vormen, maar verplichtingen roepen mij, dus dat een latere keer.
Goed. De driemaandengrens is met ruime schoot gepasseerd, dus in Drabtermen kunnen we dan voorzichtig van een beklijvende bekoring beginnen te spreken. En wel in het onderhavige geval: het hakken van letters. In natuursteen. Met beitels enzo.
Henk had ook het een en ander aan eigen werk meegebracht ter illustratie. Oef. Nu ben ik natuurlijk mijn hele leven al een liefhebber van de lekkerdere letter, maar wat deze man maakt is werkelijk om week van in de knietjes te worden. Loepstrakke haksels, gebalanceerd en levendig, sierlijk en vol kracht. Ik kan niet goed uitleggen waarom, maar dit soort vormen brengt mij in een staat van zowel opwinding als ontroering.
Duidelijk dat technische vaardigheid met beitel en klopper één ding is, maar een esthetisch oog nog eens een heel hoofdstuk apart. En daarbovenop een echt innemend mens ook, deze Henk; onbraaf en wars van opsmuk, met een ziel die waarschijnlijk precies maakt dat wat hij maakt zo mooi is, zonder dat het kleverig of zweverig wordt. Integendeel.
Dus, ik huiswaarts met een rugzak vol begeesterdheid en een buitengewoon knullig bebikt stukje marmer (en de constatering dat ik mijn aantekeningenblok bij de workshop had laten liggen met de eerste aanzetten van mijn zojuist bedachte Aprilschrift erin, maar dat is dankzij Henk allemaal weer goed gekomen – hierover misschien een latere keer want daar hangt nog een leuk muizenstaartje aan). (Update: lees het muizenstaartje hier.)
Drabs brakke haksel
Terstond Henks website erop nageslagen en met mijn vader gedeeld, die per slot van rekening de oer-aanwakkeraar van mijn grafofiele vlammetje is en zulks niet minder kan waarderen. Inderdaad, die stond ook met de kaken te klepperen en merkte op: Zeg, maar deze man geeft zomercursussen. Verjaardagskado?
Wohola, dat slaan wij niet af zeg! Nou, en zo kwam het te pas dat ik de begindagen van juli in Ulft en omstreken heb doorgebracht. Henk haat woorden als “passie” (de stenen waar hij in bovenstaand filmpje aan bezig is heeft hij nadien expres in tweeën gebroken) dus ik weet even niet of “inspiratie” dan wel mag, maar dat is wel zo’n beetje de beste samenvatting van de driedaagse cursus. Ik moest me inhouden niet de hele tijd als een hondje om hem heen te hupsen. Jamaar ik vind álles wat je doet geweldig!
Tom Perkins – The Art of Letter Carving in Stone
Welaan. Zo gezaaid, zo geoogst, en nu heb ik zelf een setje beitels in huis gehaald en me een bescheiden hakhoekje in het berghok gebouwd, bijgestaan door het prachtboek The Art of Letter Carving in Stone. Het knullige biksel van april begint langzaamaan op een letter te lijken, al is het duidelijk dat ik nog even een decenniumpje mag dooroefenen voor ik het net zo strak kan als de meester.
Een groot genoegen kortom, dus allen dank die mij op dit fraaie pad hebben doen belanden! Vervolgen volgen ongetwijfeld. Als er nog iemand stukjes natuursteen heeft liggen om op te oefenen: van ganser harte.
Het bevredigendere type stoommachine, heden in het Openluchtmuseum te Arnhem. Word ik blij van. Kijk dan die meedeinende potjes smeerolie!
Tevens ook: Kunnen wij even als de wieswiedeweerga het oude RET-logo in Rotterdam herintroduceren gaarne in plaats van het huidige wanbaksel ja? Dank u namens alle typografieminnende klootbewoners.
In de categorie ‘beroepsdeformaties die een mens misschien liever niet zou hebben gehad maar als je er eenmaal mee zit is er geen weg terug’: overal foute apostroffen zien.
Ja. Waar maakt een mens zich druk over hè. NOU, HIEROVER DUS. RIEKEN, ZEISEN EN PEK MET VEREN!
Hoe zit het namelijk ook alweer? In de wereld van leestekens heb je meerdere smaken ‘hoge komma’, zoals daar zijn de (enkele) aanhalingstekens en de apostrof. Slechts kniezoren (ik dus) zullen er nader naar omkijken, maar die tekens verschillen dus van elkaar in uiterlijk, en wel als volgt:
Een aanhalingsteken openen ziet eruit als een zesje; een aanhalingsteken sluiten en een apostrof zien er allebei uit als een negentje:
Die je dan vervolgens op allerlei leuke manieren met elkaar kunt combineren:
Dit gaat onverwonderlijkerwijs te pas en te onpas mis, en dan vooral waar het een apostrof betreft die aan de linkerkant van een woord staat. De oorzaak ligt voor een belangrijk deel bij tekstverwerkers, browsers en digitale aanverwanten: Anglofoon als die van huis uit zijn snappen ze het concept van een Nederlandse apostrof vaak niet en zetten hem automatisch om naar een aanhalingsteken openen. Zelfs mijn blog blijft niet gevrijwaard: Als ik Fiets 'm erin typ krijg ik automatisch een ‘m en moet ik expliciet in de html-code duiken om hem naar ’m te verbeteren (voor de benieuwden: de juiste code is ’).
Dus. Je kunt het de gemiddelde leestekengebruiker nauwelijks kwalijk nemen dat het misgaat. Maar dat wil nog niet zeggen dat we dergelijke wantoestanden zomaar blik- en bloosloos over onze kant hoeven te laten gaan! Bewustwording is stap 1 naar een betere wereld! Scherpt uw snede en werpt de barricaden der interpunctionele onderdrukkenis van u!
En, ik bedoel, als er instanties zijn die zich op de bres werpen tegen verkeerde spaties, dan mag ik best de Stichting Onjuist Apostrofgebruik in het leven roepen. Met gratis ongelukkig acroniem.
Bij dezen dan ook ter plekke per direct. Treft u voortaan een foute apostrof aan in het wild? Stuur ’m (← See what I did there?) naar hier of slaak een tjilp onder vermelding van #StichtingOnjuistApostrofgebruik! Dan zorgen wij voor de rest. (Koffie of zo.)
Drabkikker 