Niet alleen Indiase percussie doet aan lettergrepen om muziekklanken weer te geven; ook doedelzakkers blijken zo’n mnemosysteem te hebben. Canntaireachd heet het bij de Schotten (uitspraak), oftewel “chanting”.

Het is een soort solfège-systeem, maar dan complexer. Niet alleen worden de basistonen weergegeven, maar ook de bijbehorende zogeheten voorslagen (grace notes, op z’n Engels): de typische korte ‘hikjes’ die doedelmuziek kenmerken.

Wil je bijvoorbeeld een kale B pijpen (zonder hikje), dan zing je o. Komt daar een G-voorslag aan vooraf, dan wordt dat hio; met een E-voorslag krijg je eo, en in geval van een D-voorslag to. Etcetera:

Dat is de basis, maar daar komen nog allerhande extra’s bij, zoals cadences, doublings, throws, echos en grips (nee, ik weet ook niet wat dat zijn), met navenante lettergrepen als ra, dili, hedale, tro, adeda, hiharin en natuurlijk chehedari. (Check u zelf even verder).

Op deze manier zijn er dus megavetveel canntaireachdcombinaties mogelijk. Met een lekkere dosis onregelmaat, want helemaal consistent getrokken is het systeem nooit. Het stamt van ergens uit de achttiende eeuw, althans de manuscripten (talloze pdfs hier) en natúúrlijk zijn er meerdere versies in omloop.

Zelf canntaireachd leren? Dat kan, er is een (dure) app!