Taaldrab 62: Common concord

Je komt weleens de Engelse uitdrukking share the same thing in common tegen. Mijn onderbuik vindt die driedubbel tautologisch.

Want:

• to share = to have something in common
• the same thing = something that has itself in common with itself
• in common = in common

Dus:

• to share the same thing in common = to have something in common that has itself in common with itself, in common.

Je zou zeggen, je kunt volstaan met have a thing in common, of share a thing. Als je een ding deelt of gemeen hebt is dat per definitie hetzelfde ding, dus the same hoef je er niet bij te zeggen. (Zie bijvoorbeeld ook We share the same birthday. Ja, nogal wiedes dat het om dezelfde verjaardag gaat; als dat niet zo was zouden jullie hem ook niet delen.) En dingen delen doe je sowieso samen met anderen, dus ook in common kan achterwege blijven.

Maar zo werkt taal niet, want taal is geen wiskunde. Als iemand zegt Ik heb nergens geen zin in, dan bedoelt diegene doorgaans niet ik heb overal zin in, hoe hard min plus min ook plus is en hoe graag we zoiets in het Nederlands ook een taalfout noemen. Er zijn allerlei talen waarin zo’n constructie juist correct is, omdat zo’n taal doet aan negative concord: het op-gezette-tijden-herbevestigen dat er een ontkenning plaatsvindt.

Talen als Nederlands en standaard-Engels vinden dat je per mededeling maar één keer op de ontkennings-schakelaar mag drukken, want een tweede keer drukken zou de schakelaar weer uitzetten, een derde keer weer aanzetten, etcetera. Maar in andere talen, bijvoorbeeld AAVE (African-American Vernacular English), is het juist vereist om regelmatig te benadrukken dat er nog steeds een ontkenning aan de gang is, door op gezette plekken nieuwe ontken-markeringen in de zin te zetten:

Ain’t nobody got no time for no shit like that.

Maar liefst vier negaties op een rij. Maar die moet je dus niet opvatten als een aan-/uit-schakelaar waar viermaal op wordt gedrukt (met als eindstand ‘uit’), maar veeleer als een volumeschuif die de neiging heeft langzaam terug te zakken, en dus viermaal steeds weer even omhoog moet worden geschoven.

En zo idem voor share the same thing in common: ook dat is een soort concord, namelijk van de betekenis ‘iets gemeen hebben’. En dat mag dan driedubbel tautologisch wezen, maar niet driedubbel fout.