Aardraadselen #207: de Groeven van Grindavík

Update 30-11-’23: Het lijkt erop dat we een oplossing hebben! Met veel dank aan Michiel van Willigen.

🌋🌋🌋

Soms kom je op Google Maps dingen tegen waarvan je denkt, Heuh? Wat ís dit? En zo ja, waaróm?

Hier bijvoorbeeld weer zoiets. Backstory: sinds een week of twee staat IJsland-zuidwest op alarm vanwege opwellend magma. Dat hebben ze daar op zich wel vaker en dat is vet spectaculair, alleen minder leuk als het epicentrum precies onder je dorp ligt. Was het vissersplaatsje Grindavík in 2021 nog nét aan de lavastroom ontsprongen, nu is de bodem er langzaam aan het openscheuren en zijn de bewoners halsoverkop met hun duizenden geëvacueerd en zitten sindsdien naar een ‘hele saaie rampenfilm in slowmotion’ (zoals een van de geïnterviewden het omschreef) te kijken in de hoop dat het hierbij blijft. Het magma (de magma? Nee, het. Of nee, toch de) zit vooralsnog onder de grond, maar dat het een dezer dagen érgens in de nabije omgeving omhoog komt gutsen is volgens de wetenschappers vrijwel zeker. Er worden koortsachtig hoge aarden wallen opgeworpen, die willen nog weleens helpen. Maar niet altijd. Vingers gekruist.

 

Enfin. Dus dan bekijkt men eens een livestream en men Googlemapst er eens een beetje in het rond, en ziet dan bijvoorbeeld vervolgens vlak ten westen van het plaatsje een tweetal zendmasten staan:

Moet kunnen nietwaar, zendmasten. Maar: wat zijn die cirkelvormig uiteenwaaierende groeven in de bodem eromheen? Het zijn er honderden en ze lopen precies radiaal vanuit het midden en ze zijn enorm.

Iemand moet er moeite (en flink wat ook) in hebben gestoken om die geulen in het landschap te kerven, maar waar in vredesnaam voor? Ik heb serieus nul idee. U?

Mijn minst luid rammelende pogingen tot verklaring zijn tot dusver:

• Nodig voor tuidraden. Nee, want die zie je in beeld en dat zijn er maar een handjevol en die groeven zijn er bij de honderden. Plus, waarom zou je groeven in de grond moeten graven om tuidraden aan een zendmast te kunnen bevestigen? Nee, deze valt af.
• Afgravingen om het landschap vlak te krijgen zodat de masten vrij in de rondte kunnen zenden zonder obstakels. Maar dan kun je toch veel beter je mast óp het desbetreffende obstakel zetten in plaats van het helemaal moeilijk te gaan lopen weghalen? Of in de first place een stuk landschap uitkiezen dat überhaupt al vlak is? En waarom je graafsporen dan per se precies naar een middelpunt laten leiden? Ook geen sterk verhaal, dit.
• Iets met radials/counterpoise? Geen idee wat dat exact zijn maar dat is waar een snel internetspeurtochtje me brengt en de bijgaande plaatjes vertonen nog een soort van vaag vermoeden van gelijkenis met de Grindavík-groeven. Blijkbaar iets van radiale draden die aan een antenne worden bevestigd en horizontaal over de grond lopen, om het bereik te vergroten of zoiets. Een ‘electromagnetische spiegel’, opperen mijn desgeïnformeerde mailconnecties. Nou. Zou nog best eens kunnen.
• Diezelfde mailconnecties opperen tevens: drainage voor smeltwater? H’m. Tja. Wie weet. Lijkt me minder aannemelijk.
• Ach, maar natuurlijk. Het zijn de minuten van een zonnewijzer. Twee zonnewijzers. Hele erge grote zonnewijzers. Voor de aliens. Ja. Dat moet het zijn.

Maar even: wát? Iemand zinnige input? En als u toch bezig bent, doe dan ook meteen even deze bizarre Area 51-achtige cirkels die op hetzelfde terrein staan:

🌋

Toevoegsel: zekere onderhavige blogcommentaarders linken naar een site met meer details over de zendmasten (inclusief de cirkels, die ook weer zendinstallaties huisvesten). Dank!

Het betreft materiaal van de Amerikaanse marine, dus tamelijk geavanceerd. (Verklaart ook de aliens.) Concreet op de radiale groeven wordt niet ingegaan, al lijkt dit stukje er vagelijk mee van doen te hebben:

A theory-but-not-practice solution would be to add what’s informally called a “capacitance hat” to the far end of the antenna. But that would mean an enormous umbrella-like structure extending out from the top of that 1,000-foot mast!

[…] What you do is build a matching network of reactive elements, inductors and/or capacitors, at the feed point.

Haha, en dit ook echt:

You want to run tens to hundreds of kilowatts of 30–50 kHz electrical power into a small multi-turn coil? You have just built a Tesla coil. Enjoy the brief light show as everything in the vicinity of your coil is enveloped in plasma.

Een hele wereld om te exploreren, zie ik wel weer.

 

🌋

29-11-’23: Kleine update (niet over de groeven maar over de vulkanologische situatie daar): tot dusver geen eruptie, maar de grond blijft traag verder openscheuren. Het lijkt er niet op dat de Grindavikingen (zo heten ze echt) spoedig terug naar huis kunnen.

https://www.youtube.com/watch?v=wRDulzMsfRQ

🌋

30-11-’23: En we hebben de (hoogstwaarschijnlijke) oplossing!:

De uitwaaierende groeven zijn ingegraven aarddraden die bij slecht geleidende bodem moeten zorgen voor een goede aarding van de zendantenne, deze zitten (zaten) bij Radio Kootwijk ook in de grond (want droog en slecht geleidend) maar bij Radio Nauen (natte weide) bijvoorbeeld niet.

Ha! Veel dank, Michiel! Dat klinkt naar een houtsnijdende verklaring.

Ik geloof dat we hier de desbetreffende aarddraden van Radio Kootwijk zien. Dat komt qua patroon inderdaad verdraaid in de buurt van de Grindavík-opstelling:

 

1-12-’23: Of nee, wacht, deze!

Bam, die is 100% op de neus. Geweldig, andermaal dank aan Michiel voor het toesturen! Zijn bijgaande uitleg:

Het plaatje van het aardnet van Radio Kootwijk dat Drabkikker heeft gevonden is het “sneeuwkristal” patroon uit 1924. Dat was opgebouwd uit koperen strips om koper (dat toen superduur was, na WO1) uit te sparen. Het nieuwe aardnet uit 1956 was gewoon weer van dikke koperdraad (was er weer volop..), en in hetzelfde radiaalpatroon als Grindavik. Dat werkt schijnbaar voor lange golfzenders het beste…Op luchtfoto’s van Radio Kootwijk (van na 1956) is het patroon goed te zien. Of op RAF foto’s van de Duitse Teerose zender bij Terlet.
De vulkanische bodem bij Grindavik is dus slecht geleidend, en heeft geen grondwater-spiegel binnen bereik. 

Ik vind even zo gauw niks van na 1956, maar op deze luchtfoto uit 1929 kun je inderdaad de Kootwijkse radialen zien lopen:

Ha. Leuk, zo’n raadseltocht met bevredigende ontknoping. Ik zou me eens meer in de radiotechniek moeten verdiepen. En Radio Kootwijk wil ik sowieso altijd nog eens naartoe, al is het alleen al om het intrigerende gebouw.

🌋

Terug over naar Grindavík: Professional Icelander Gylfi Gylfason praat ons bij over de situatie, met o.a. fraaie droneshots van de zendmasten en hun groeven: