Zo’n beetje de mooiste letter die we hebben is geen letter maar een ligatuur: een versmelting van twee letters, in het onderhavige geval de E en de T, resulterend in wat veelal het ‘en-teken’ wordt genoemd, maar de officiële naam luidt ampersand.

Naar het schijnt is die naam een verbastering van “and per se and“, waar ik op de een of andere manier geen reet van geloof, maar daar gaat het verder niet om; zaak is dat als u mij zou vragen voor welke letter (okee, ligatuur) u me ’s nachts wakker zou mogen maken, dan is het zonder aarzelen voor deze ballerina onder de grafemen. Niet in de laatste plaats omdat zij in zo veel verscheiden vormen voorkomt, die stuk voor stuk hun eigen charme hebben. Zo heb je:

1a. De ‘gewone’ versie met lusje bovenaan en kruisende lijnen rechtsonder, zegmaar het huwelijk tussen de 8 en de x:

1b. Dezelfde, maar dan met open lusje:

2. De ‘cursieve’ versie, waarin de twee afzonderlijke letters iets herkenbaarder zijn. Komt in vier subvormen, naar gelang het gebruik van hoofd- of kleine letters:

2a. Zowel E als T hoofdletter:

2b. Hoofdletter E, kleine letter t:

2c. Kleine letter e, hoofdletter T:

2d. Zowel e als t kleine letter:

3. Allerhande hybriden van de versies hierboven:

En dan ook nog:

4. De E-met-verticale-streep:

5. De steno-versie, een soortement van cursief plusteken:

Da’s best veel manieren om een nevenschikkend voegwoord te belichamen, niet? En dan heb ik er nog maar een handjevol laten zien. Wat bijvoorbeeld te denken van een ampersand voor elke dag van het jaar? Of van deze in het wild aangetroffen schoonheden?

De ampersand. Als u een schriftteken weet dat deze veelzijdigheid in elegantie ook maar evenaart mag u het zeggen.

Update: Voor de nader geïnteresseerden in ’s ampersands ontstaansgeschiedenis is er dit grondige artikel (ofnouja, het heeft vooral veel voetnoten), dat Blinde Schildpad ons zojuist linkt. Dank!