Kriskras

Ik zou dit schrift X hebben kunnen noemen, maar iemand was me voor. Dan maar zolang even Kriskras. Misschien bedenk ik nog iets kekkers.

Kriskras lijkt visueel vrij veel op Web, maar werkt anders. Beide zien eruit als een warboel van kruisende lijnen, maar waar dat gekruis bij Web alleen maar een secundair bijeffect is zonder betekenis, zijn het in Kriskras juist precies de lijnkruisingen die bepalen wat er staat.

De lijnen worden onderscheiden naar hun ‘schuinte’, wat neerkomt op: hoeveel ruitjes moet ik naar links of naar rechts om van het onderste uiteinde van de lijn bij zijn bovenste uiteinde te komen? Naar links geeft een negatief getal, naar rechts een positief getal. Dit zijn bijvoorbeeld lijnen van schuintes -2, 3 en -1:

De verticale afstand van onderkant naar bovenkant van de lijn is niet van belang: die is geheel vrij verkiesbaar en komt overeen met eender welke regelhoogte je maar graag hebt. Dit zijn dus allebei even legitieme min-tweetjes:

Er zijn in Kriskras in totaal negen lijnschuintes mogelijk, van -4 t/m 4, inclusief een 0 die voor een verticale lijn staat:

En met die lijnen maak je dus kruisingen, die voor de letters van het alfabet staan.

Hoe twee kruisende lijnen precies ten opzichte van elkaar staan is globaal vrij naar keuze, zolang hun schuintes maar kloppen en zolang ze maar kruisen. Als gevolg daarvan kan eenzelfde letter verschillende gedaanten aannemen, met de kruising op uiteenlopende hoogten. De n is bijvoorbeeld een kruising tussen een 3 en een -4 en kan er o.a. op de volgende manieren uitzien:

Om een letter te vormen moeten de lijnen echt een X met elkaar maken; lijnen die elkaar alleen maar met de punt raken tellen niet als kruisend. Dus dit zijn geen n‘nen:

Het alfabet

Het complete alfabet ziet u hieronder. Let wel: er zijn dus per letter vaak meerdere kruisingshoogten mogelijk, maar ik heb er steeds eentje gekozen. (Leestekens en cijfers heb ik vooralsnog niet.)

Letters combineren

Goed, tot dusver hoe individuele letters werken. Maar de leukigheid van Kriskras komt pas uit de mouw bij het combineren van letters tot woorden. Daarbij mogen namelijk naburige lijnen die dezelfde schuinte hebben met elkaar samenvloeien, met als gevolg dat je regelmatig meer dan één kruising op dezelfde lijn krijgt.

Neem bijvoorbeeld het woord de. De losse letters zien er zo uit:

Maar omdat beide letters een lijn van gelijke schuinte (-4) bevatten, mag de combinatie worden hergetekend zodanig dat de overgebleven lijn van de d (2) en die van de e (4) allebei door de -4 lopen. Bijvoorbeeld op deze twee manieren:

En het hoeft niet bij twee kruisingen te blijven. Als er hierna nog een letter komt die ook weer een -4 bevat (zoals een n), dan mag die er ook bij en krijg je bijvoorbeeld dit:

Enzovoort. Zolang je zorgt dat de volgorde van je kruisingen helder blijft (d.w.z. dat ze van links naar rechts kunnen worden gelezen) kunnen in theorie hele ritsen naburige letters dezelfde lijn met elkaar delen.

Langere teksten schrijf je dan zo:

De kruisingen omcirkelen zoals ik hier nu steeds heb gedaan is trouwens niet per se nodig; het oncijfert bakken makkelijker, maar voor extra web-effect mag je ze ook ongemarkeerd laten.

Wat ook nog kan is verbindingslijnen tussen de kruisingen trekken: