Bibi

Update oktober 2023: Voor wie Bibi kleuriger blieft is er nu Quindi!

~~~

 

Een minimalistisch schriftsysteem waarmee je op binaire wijze bigrammen schrijft. Zodoende Bibi.

Het binaire zit hem erin dat letters de vorm hebben van streepjescodes die voor nulletjes en eentjes staan; het bigrammige heeft ermee te maken dat we steeds groepjes van (maximaal) twee letters schrijven. De streepjescodes vallen in een vierkant, waarin de streepjes van de eerste letter verticaal worden geplaatst en die van de tweede daar horizontaal overheen, zodat je een rastertje van rechthoeken krijgt.

Hier bijvoorbeeld hoe je de bigrammen to en ot schrijft:

 

De tweede letter in een bigram wordt dus een kwartslag naar rechts geroteerd en binnen hetzelfde vierkantje over de eerste letter heen gelegd. Als een woord uit een oneven aantal letters bestaat hou je aan het eind één letter over, die altijd in horizontale stand wordt geschreven:

 

Elke letter van het alfabet heeft een streepjescode van vijf bits (nulletjes en/of eentjes), waarbij ‘wel een streepje’ staat voor een 1 en ‘geen streepje’ voor een 0. Zo heeft de i de binaire reeks 01001, wat zich vertaalt naar het decimale cijfer 9, want de i is de negende letter van het alfabet; de w is 10111 oftewel 23, etc. Dit binaire achtergrondverhaal hoeft u er op zich niet bij te weten, maar het kan helpen.

 

Het alfabet

Het hele alfabet ziet u hieronder. Voor elke letter/leesteken wordt de verticale respectievelijk horizontale oriëntatie van de streepjescode getoond, en tevens de decimale getalswaarde.

 

De achtergrondvierkantjes zijn alleen voor het overzicht ten behoeve van de juiste spatiëring; voor het eindresultaat worden ze niet gebruikt. De letters in een woord worden naast elkaar geschreven, maar wel zo dat de lijnen van naburige bigrammen elkaar niet raken, anders verlies je gemakkelijk uit het oog wat bij wat hoort. Hieronder echter daarop de nodige mogelijke uitzonderingen.

Variaties

Op het basisidee zijn verschillende variaties mogelijk. Zoals het weglaten van voorloopnullen, en bepaalde bigrammen direct tegen elkaar aan schuiven.

Voorloopnullen weglaten

In de binairologie betekent ‘00110’ exact hetzelfde als ‘110’ (namelijk ‘6’), oftewel: de nullen aan de linkerkant (de zogeheten voorloopnullen of leading zeros) doen er niet toe voor de getalswaarde en mogen dus weggelaten worden zonder de betekenis aan te tasten.

Dit gegeven staat ons toe om compactere Bibi-vormen te bouwen. Neem bijvoorbeeld de e. Die heeft als binaire reeks 00101, wat je met weglating van de voorloopnullen mag herschrijven als 101. Dat betekent dat je in de bijbehorende streepjescode de twee ‘lege’ streepjes aan de linkerkant mag weglaten. Het blokje is dan dus niet langer vierkant, maar rechthoekig:

 

Wil je daar nu als tweede letter een n (01110) bij voegen, dan hoeven diens horizontale streepjes slechts de breedte te krijgen van voorloopnulloze e:

 

Sterker nog, ook de n mag je van zijn voorloopnul ontdoen (01110 => 1110), oftewel zijn bovenste lege horizontale streepje weglaten. Als gevolg daarvan hoeven de verticale streepjes van de e op hun beurt slechts de hoogte van de voorloopnulloze n te krijgen Resultaat: een nog compacter blokje:

 

Het weglaten van voorloopnullen komt er de facto op neer dat je vrijwel (enkele uitzonderingen daargelaten tegen de ambiguïteit) alle los naar links en/of los naar boven stekende lijnen mag weggummen:

 

Let wel: nullen aan het rechter uiteinde van een binaire reeks zijn geen voorloopnullen en mogen nooit worden weggelaten, want daarmee verander je de betekenis: 00110 betekent wel hetzelfde als 110 (‘6’), maar niet hetzelfde als 11 (‘3’)! Voor Bibi betekent dit dat los naar onderen of naar rechts uitstekende lijnen nooit mogen worden verwijderd, alleen lijnen naar links of naar boven.

Aanschuiving

Wat dan naar wens ook nog kan (mits indien niet ambigu) is:

• Restletters (de loshangende horizontale streepjes aan het eind van woorden met een oneven aantal letters) tegen het voorgaande bigram aan schuiven, daarbij desgewenst bestaande verticale lijnen ophogend voor mooie aansluiting:

 

• Binnen hetzelfde woord bigrammen die los naar rechts stekende lijnen hebben tegen het opvolgende bigram aan schuiven:

 

En zo zit dat.

Poëzie

Hieronder een uitgebreidere indruk van de verschillende mogelijke verschijningsvormen van Bibi, losgelaten op een gedichtje van Herman Finkers:

Poëzie, zo moeilijk nie:
Op alles rijmt wel iets.
Behalve dan op waterfiets;
Op waterfiets rijmt niets.

Alle getoonde varianten betekenen precies hetzelfde gedichtje; alleen de verschijningsvorm wordt stapsgewijs compacter. Geen van de stappen is verplicht en ze mogen ook in een andere volgorde worden uitgevoerd, zolang ambiguïteit daarbij maar steeds wordt vermeden.

1. Volle versie

Vierkante bigrammen, niets weggelaten of ingekort; spaties tussen alle woorden:

 

Omdat restletters altijd aan het eind van een woord staan, weet je dat een eventueel teken dat erna komt per definitie bij een volgend woord hoort. Daarom hoeft na een restletter niet ook nog een spatie te worden gebruikt (zie de komma op regel 1; de s, t en l op regel 2, de e en n op regel 3 en de t op regel 4):

 

2. Voorloopnullen weglaten (horizontaal)

Zoals gemeld kunnen door voorloopnullen achterwege te laten vrijwel alle los naar links en los naar boven stekende lijnen worden verwijderd (of, waar volledige verwijdering een letter in het niets zou doen oplossen, ingekort). Hier eerst de horizontale:

 

De aldus versmalde bigrammen kunnen dan knus dichter naar elkaar toe worden geschoven:

 

3. Aanschuiving van restletters

Wie de los zwevende streepjes van de restletters niet mooi vindt (‘mooi’ is bij dit schrift misschien sowieso een wat ambitieuze woordkeus), mag ze naar links schuiven tot ze tot stilstand komen tegen de lijnen van het bigram ervoor. Dit geeft gegarandeerd hoofdpijn bij het terugontcijferen en het is belangrijk dat de aangeschoven restletters een andere lengte hebben dan de eventuele oorspronkelijke naar rechts uitstekende lijnen van het bigram waar ze tegenaan komen, anders is niet altijd meer te herleiden wat er staat.

 

 

4. Voorloopnullen weglaten (verticaal)

Hetzelfde als bij stap 2 hierboven, maar nu tevens met de los naar boven uitstekende lijnen:

 

 

5. Aanschuiving van naburige bigrammen

Als er binnen een woord bigramparen zijn waarvan het eerste los naar rechts stekende lijnen heeft en het tweede met een verticale lijn begint, mogen ze rechtstreeks tegen elkaar aan worden geschoven. Let wel: dit mag alleen als de twee bigrammen verschillend van hoogte zijn, anders kun je de draad verliezen wat bij wat hoort. Vaak is dat hoogteverschil kunstmatig te bewerkstelligen door de verticale beginlijn van het tweede bigram te verlengen. De aanschuifkandidaten hier in blauw:

 

De po op regel 1 is lager dan de ez die erop volgt en mag daar dus zonder morren tegenaan worden geschoven; idem voor de ni tegen de e: aan het eind van dezelfde regel. De li is echter even hoog als de jk die erop volgt, en dus moet de verticale beginlijn van laatstgenoemde worden opgehoogd om de bigrammengrens helder te houden. Soortgelijks voor de overige gevallen:

 

Cursieve versie

Het schrift schreeuwt natuurlijk om een wat vriendelijk ogend karakter (hah) en daar lijkt me de Aziatische penseelstijl een voor de hand liggende kandidaat voor. Dit staat nog in de kinderschoenen (vooral ook omdat ik weliswaar twee Japanse penselen bezit maar een complete kluns blijk in de bijbehorende vaardigheid), maar misschien daarover later nader. Hier alvast Finkers gepseudo-Aziatificeerd: