In een goed verstopte voetnoot gewaagde ik een tijdje terug al eens over het gebruik van homo sapien door mensen die denken dat de –s een meervoudsuitgang is, met als voorbeeld bijvoorbeeld dit hahalachenfilmpje. Blijkt dat de misinterpretatie al vet veel langer terug gaat dan ik dacht, tot minstens dit new wave-hitje uit 1981 van de eergisteren overleden Pete Shelley:
Dik dilemmum. Mag ik dit catchy deuntje nu wel leuk vinden terwijl er zo’n beer van een taalfout aan ten grondslag ligt?
Ik vrees van wel, want taalfouten zijn tenslotte taalevolutie op microschaal en als ze maar volhardend genoeg zijn worden ze vanzelf de norm. Ik bedoel, ik sta ook niet meer elke keer als iemand het over een raaf heeft te roepen ‘het is een raven hoor’, wat namelijk dus daadwerkelijk de eerdere vorm was.
Back-formation, behoort dit type taalevolutiefout toe, oftewel retrograde vorming. Men ziet een van huis uit enkelvoudig (en veelal buitenlandig) woord als pollen, gluten, biceps of kudos, meent in de –en of –s een meervoudsuitgang te herkennen, gaat daardoor dingen zeggen als ‘Er zitten pollen in de lucht en gluten in dit brood, daar gaan mijn biceps zeer van doen, vijf minkudo’s voor jou, zwitsal’, en formt daaruit back de bijbehorende enkelvouden pol, gluut, bicep en kudo.
En dus ook homo sapien, al dan niet met spatie. ’t Is niet anders. Even doorbijten Drab, evolutie hou je niet tegen. Die staart mis je ook nauwelijks nog.
(Of zou Pete iets heel anders bedoeld hebben? Neeee, dat zou vergezocht zijn.)
Drabkikker 
Net als een biel en meerdere biels als plantenborder met bijvoorbeeld afrikaantjes of om een trein overheen te laten tuffen enzo.
LikeGeliked door 1 persoon
Oh, je bedoelt die dingen onder de railsen?
LikeLike
Dingensen…
LikeLike
Mijn lievelingsbackformations: Ze gaan de wedstrijd aflassen/aflasten, van de veel frequentere vorm de wedstrijd is afgelast.
LikeGeliked door 1 persoon
Da’s gewoon ronduit achterbacks.
LikeLike
hm ik weet niet of ik hier al eens eerder iets over gezegd heb, maar in het Zweeds hebben ze dus een superinteressante soort van gerelateerde aanpak van engelse leenwoorden.
pet = keps (mv kepsar)
muffin = muffins (mv muffins)
baby = bebis (mv bebisar)
tip = tips (mv tips)
weird, no?
LikeGeliked door 1 persoon
Hah. Bebis kende ik ja, maar de overige nog niet. Wat een mal patroon inderdaad, geen idee wat daar achter zou kunnen schuilen. En wat gebeurt er met woorden die in het Engels al op een -s eindigen?
LikeLike
Hm. daar kan ik zo even geen voorbeelden van verzinnen, heb je suggesties?
Ha ik lees nu iets meer over muffins, en Bonniers woordenboek zegt “ett muffin, flera muffin” terwijl SAOL “en muffins, flera muffins” zegt. Het hardnekkig aanhouden van 1 vorm onder alle omstandigheden strookt op zich wel aardig met de vrij onflexibele Zweedse aard :D
(lichtelijk verwant en zoniet dan evengoed om voor te lachen is dat engelse woorden met een eɪ̯ zoals tape of mail dan weer ‘tejp’ en ‘mejl’ worden. Het meervoud van mejl is mejl, maar het mervoud van tejp is dan weer tejper)
LikeGeliked door 1 persoon
Voorbeelden, hmm, er schiet me alleen even juice te binnen, wat gewoon juice blijft (zij het met verzweedste j), dus waarschijnlijk verandert er bij s-woorden gewoon niets. Maar waarom die -s opduikt bij niet-s-woorden, geen flauw idee. Op zich zie je het wel vaker dat uitheemse woorden in hun meervoudsvorm worden geleend (zie een panini, een agenda), maar enige regelmaat lijkt er niet in te zitten. Interessant vraagstukje!
LikeLike
Juice is in zweden idd gewoon juice (of jos). Maar jus (voor op het vlees) is dan weer sky (ipa: ɧy) of skysås.
Hm! Nu je het hebt over panini en agenda heb ik een kleine theorette, -i of -a kennen wij niet als meervoud in het nederlands en dus klinkt het niet vreemd (zoals raven dat wel doet). -s wordt niet gebruikt als aanduider van meervoud in het zweeds, dus klinkt het voor zweden niet vreemd dat een enkelvoudig woord op een s eindigt. Maar tegelijkertijd krijgt iedereen engels op school en leert daar al vrij vroeg over de s-is-meervoud dus meer dan een theorette is het werkelijk niet. Engels is geen “vreemde” taal zoals italiaans of latijn.
LikeGeliked door 1 persoon
Jup! Da’s precies wat er gebeurt. Nederlanders lijken in dat opzicht nét een tikje beter op de hoogte van de oorsprong van het woord dan Engelstaligen, want die hebben het zonder blikken of blozen over a zucchini, a phenomena, a visa, a fungi, etc.
LikeLike
Even iets heel anders.
Zojuist hoorde ik in het programma OVT van de VPRO een zeer interessant item over het Chinese schrift.
Het begint op ongeveer 1.26.00
https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2018/09-12-2018.html#
LikeGeliked door 1 persoon
O leuk, ga ik luisteren!
LikeLike
Waarom heet deze post niet ‘Meerfout’ ?
LikeGeliked door 1 persoon
Omdat het een enkelfout betreft natuurlijk ;)
LikeLike